شرب خمر در واقع به معنای نوشیدن خمر یا مایع مُسکر و مست کننده است. طبق قانون نوشیدن مشروبات الکلی از هر نوعی که باشد (دست ساز یا کارخانه‌ای) و با درصد الکل کم یا زیاد، جرم است؛ حتی اگر باعث مست شدن یا سایر اتفاقات نشود.
در این مطلب قصد داریم در مورد شرب خمر، مجازات‌های آن و روش رسیدگی به آن صحبت کنیم. لطفاً تا انتها با موسسه حقوقی آفتاب همراه باشید. یا برای مشاوره با وکیل کیفری با کارشناسان ما تماس بگیرید.
شرب خمر چیست؟
همانطور که گفتیم به هر گونه نوشیدن مایعات الکلی یا مُسکر، شرب خمر یا شراب خواری گفته می‌شود. این کار در شرع گناه و ممنوع است و البته از نظر قانونی نیز جرم محسوب می‌شود؛ به طوری که برای آن حد یا مجازات معینی تعیین شده است.
طبق این تعاریف که از شراب وجود دارد، تفاوتی میانی شراب گرفته شده از خرما، کشمش، جو، انگور و … وجود ندارد و همه آنها مُسکر محسوب می‌شوند. بنابراین برخی شایعات که گفته می‌شود برخی از انواع شراب مجاز‌اند کاملاً کذب است. این قانون شامل تمام نوشیدنی‌هایی است که تخمیر یافته و در آنها الکل وجود دارد و شرب خمر محسوب می‌شود.
مست بودن چند حالت دارد؟
طبق دین اسلام علت حرام بودن و مجرمانه بودن شرب خمر، مست کننده بودن یا مُسکر بودن آن است. حالت سکر به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن عقل انسان زائل می‌شود و تا حدودی قدرت تفکر و حتی اختیار از او گرفته می‌شود. همانطور که گفتیم مشروبات انواع مختلفی دارند اما مصرف همه آنها جرم محسوب می‌شود. اما مستی چند حالت دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
مستی تعمدی
همانطور که از اسم آن نیز مشخص است، در این حالت فرد با علم به جرم بودن مصرف مسکرات و عمل به مسکر بودن نوشیدنی که مصرف میکند، اقدام به این کار میکند. در واقع فرد هم از مست کننده بودن ماده و هم از جرم بودن مصرف آن اطلاع دارد. در این حالت مجازات یا حد کامل برای عمل او در نظر گرفته می‌شود.
مستی اتفاقی
اگر کسی نسبت به شرب خمر ناآگاه باشد و نداند که چیزی که می‌نوشد مست کننده است، مست بودن او اتفاقی و ناآگاهانه طلقی می‌شود. بنابراین اگر یک متهم به شرب خمر بتواند اتفاقی بودن مصرف مُسکر را به اثبات برساند، جرم از او ساقط می‌شود و مجازاتی برایش تعیین نمی‌شود.
مستی مزمن
مستی مزمن به حالتی گفته می‌شود که فرد در اثر مصرف مداوم شراب دچار مشکلات جسمی و روانی شده باشد. یعنی در اثر شرب خمر مداوم و طولانی مدت مشکلاتی از نظر حافظه، تمرکز، تصمیم گیری و … برای فرد پیش آمده. در صورتی که فرد در این حالت باشد و مصرف مُسکر او نیز به اثبات برسد، مجازات او توسط قاضی تعیین می‌شود.
حکم شراب خواری چیست؟
برای برخی جرم‌ها در شرع مجازات مشخصی تعیین شده که قانون هم همین مجازات را برای آن جرم در نظر می‌گیرد. شراب خواری یکی از این جرم‌هاست که در شرع مستحق شلاق محسوب می‌شود و در قانون نیز شلاق برای آن تعیین می‌شود.
بر این اساس ماده ۲۶۴ قانون مجازات اسلامی به صورت صریح بیان میکند که مصرف مسکرات از هر طریق و به هر اندازه که باشد مستحق حد یا شلاق است. البته در صورتی که مقدار ناخالصی موجود در خُمر به اندازه‌ای شود که از حالت مست کننده بودن خارج شود، شرب خمر محسوب نمی‌شود و مشمول مجازات نمی‌شود. البته هیچ خمری وجود ندارد که تا این حد ناخالص باشد و این قانون برای همه نوشیدنی‌های الکلی اعمال می‌شود.
مجازات حد شرب خمر چگونه است؟
طبق ماده ۲۶۴ و تبصره‌ای که دارد، مصرف هر نوشیدنی الکلی اگر مست کننده نباشد مجازات حد را به دنبال دارد. طبق ماده بعدی یعنی ۲۶۵ مجازات حدی شرب خمر ۸۰ ضربه شلاق است. همچنین در ماده ۷۰۱ قانون مجازات اسلامی، اگر شراب خواری در ملأ عام صورت بگیرد علاوه بر شلاق، دو تا شش ماه حبس تعزیری نیز برای مجرم در نظر گرفته می‌شود.
طبق ماده ۷۰۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات کسی که مکانی را برای شراب خواری دایر میکند، ۷۴ ضربه شلاق به همراه دو تا سه سال حبس است؛ البته ممکن است فرد به جای حبس، به جریمه ۵/۱ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال یا هردوی آنها محکوم شود.
همچنین تولید، نگهداری و حمل مشروبات الکلی علاوه بر ۷۴ ضربه شلاقف از شش ماه تا یک سال حبس و جریمه به مبلغ ۵ برابر ارزش کالای نگهداری شده را در پی دارد.
نکته: در صورتی که فرد ۳ بار در پی جرم شرب خمر محکوم به حد شده باشد، برای بار چهارم به اعدام محکوم می‌شود. البته در شرایطی که فرد توبه کند، قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
راه‌های اثبات جرم شرب خمر
تا اینجا در مورد مجازات شرب خمر صحبت کردیم اما مشخص نشد که این جرم چگونه به اثبات می‌رسد. راه‌های اثبات این جرم به سه نوع تقسیم می‌شود که شامل:
اقرار
یعنی شخصی که عاقل، بالغ و مختار است انجام جرم شرب خمر را اعلام کند. این کار ممکن است کتبی، لفظی یا اشاره‌ای صورت بگیرد اما به هر صورت باید صریح و واضح باشد تا اثبات شود. در مورد این جرم، متهم باید دوبار به جرم خود اقرار کند. این اقرار در کلانتری معتبر نیست و باید در حضور قاضی صورت بگیرد. البته اگر اقرار کتبی باشد، در هر صورت معتبر است. این نوع اثبات شراب خواری معمولاً به ندرت صورت می‌گیرد.
شهادت
زمانی که فرد ثالثی که شاهد وقوع جرم شرب خمر است نزد مقام قضایی شهادت بدهد و شهادت آن مورد تایید واقع شود، جرم اثبات می‌شود. اما شاهد باید شرایطی داشته باشد. به عنوان مثال: شاهد باید مسلمان، بالغ، عاقل، حلال زاده و عادل باشد و با طرفین دعوا خصومت خاصی نداشته باشد. همچنین شاهد نباید ولگرد یا متکدی باشد.
علم قاضی
طبق قانون جمهموری اسلامی ایران، علم قاضی می‌تواند هر نوع جرمی را ثابت کند. این قانون در مورد شراب خواری نیز صادق است و قاضی با علم خود می‌تواند جرم را به اثبات برساند.
شما عزیزان می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی یا اخذ بهترین وکیل پایه یک دادگستری متخصص در حوزه مد نظر خود، با دفتر وکالت آفتاب ارتباط برقرار نمایید.
بدون دیدگاه